‘Het is als dat mooie voorbeeld van Sherlock Holmes toen hij vroeg: “Heb je iets opgemerkt aan de hond die ’s nachts blaft?” Watson antwoordt: “Ik heb die hond helemaal niet horen blaffen!”, waarop Holmes zei: “Precies! Het was het feit dat de hond niet blafte dat mij op het spoor bracht”.’

Jonathan Miller, States of Mind

Een witte hond uit de serie Mondo Cane van Thomas Roma

Je onderwerp(en) bekijken vanuit de ruimte eromheen

Waar de focus ligt op daar waar je voorwerp NIET is.

'In onze taal kunnen we bijvoorbeeld verwijzen naar een lege ruimte tussen en tafel en een stoel; de Japanners echter zeggen niet dat die ruimte leeg is, maar vervuld van niets. Deze illustratie raakt de kern van de zaak. Westerlingen benoemen het onbekende, in de eerste plaats door op wat bekend is te wijzen (lege ruimte tussen tafel en stoel) terwijl de meeste oosterse talen het onbekende een eigen volwaardige plaats toekennen.'Richard Tanner Pascale, Zen and the Art of Management

De buitenvorm

Een andere manier om naar je tekenonderwerp te kijken én je rechterhersenhelft aan te zetten is het tekenen van zg. buitenvormen, ook wel negatieve vormen genoemd.

Wordt de negatieve vorm ingesloten, dan kun je het ook een tussenvorm noemen

Omdat de buiten- en tussenvormen vaak abstract zijn, heeft je linkerhersenhelft vaak niet zo'n behoefte om te sturen. Zeker als je de binnenvormen niet benoemt.

Negatieve (tussen)vormen? Een demonstratie:

Oefening: een tekenpuzzel!

Nu is het jouw beurt, teken de negatieve vormen van deze foto. Je tekenonderwerp wordt alles behalve de voorwerpen die je ziet.

Nodig:

- papier in de verhouding 4:3. Hiervoor kort je een A4-vel in op 28 cm. Liefst tekenpapier.

- een potlood/conté-krijt/stift (op dikker papier, anders drukt het door)

- onderstaande foto

Je tekent dus alleen de vormen buiten je voorwerpen, tussen de objecten onderling en eventueel de rand van het papier.

Daar waar voorwerpen elkaar raken of overlappen worden ze één vorm.

De (verhoudingen van) de randen van je papier komen overeen met de randen van deze foto. Hier kun je ook gebruik van maken, bijvoorbeeld: het rechter brilglas (van ons uit links) raakt de bovenrand van je papier ongeveer halverwege.

-Dit geldt alleen als je papier en de foto of uitsnede de zelfde verhoudingen hebben.-

Negeer het voorwerp zelf, totaal oninteressant. (Zeg dat maar tegen je linker hersenhelft)

Bekijk hoe de richtingen van de lijnen van de tussenvlakken lopen, tussen deze wirwar van vormen, t.o.v. de lijnen die jij tekent. Lopen ze even schuin?

Als je tekening af is, kijk dan eens: kloppen de tussenvormen/negatieve vormen met de vormen op je tekening?

Aanvullende oefeningen:

-> Maak zelf eens een eenvoudige opstelling van voorwerpen en kies dan een uitsnede (je kunt die afkaderen met stroken papier). Teken de negatieve, tussenvormen.

Het makkelijkst is als je er een foto van maakt, dan is je afbeelding al tweedimensionaal én je kunt ze makkelijker van bovenaf bekijken. Wil je jezelf uitdagen, teken dan de opstelling zelf.

-> Hiernaast vind je een 2e aanvullende oefening, door de tussenvormen ook echt te tekenen als vlakken of vormen, i.p.v. omtreklijnen.

Je kunt ook een kleine, meer abstracte uitsnede kiezen, zoals wat je hier ziet binnen in de lijst. De voorwerpen zelf zijn hier aangesneden en daardoor een stuk minder herkenbaar. ---> In plaats van met lijnen, kun je deze oefening ook uitvoeren door alleen maar grijze vlakken met je potlood te tekenen, door als het ware grijze vlakken te kleuren. Als je je potlood wat meer achteraan vasthoudt (dus niet bij de punt, zoals bij tekenen en schrijven), kun je die wat losser over je papier bewegen.

Vervolgoefening:

Als je een tekening met alleen restvormen hebt getekend, lukt het je dan om de binnenvormen -de daadwerkelijke voorwerpen- er in te tekenen?

Spelen met restvormen

Eerder in de cursus verwees ik al naar deze buitenvormen:

In de les 'Schilderen met een schaar'. Daar suggereerde ik dat je zo'n restvorm in je collage zou kunnen gebruiken als volwaardige vorm.Deze vormen zijn namelijk niet bedacht en kunnen daardoor juist een interessante toevoeging zijn.

Je zou er zelfs voor kunnen kiezen om voornamelijk restvormen te gebruiken, samen met uitgeknipte foto's.

In de volgende les laat ik je nog twee manieren zien om naar je onderwerp te kijken.

Anders naar je onderwerp kijken -1-