In deze les eer ik de kunstenaar Henri Matisse (1869 - 1954), een uitgesproken meester op het gebied van spelen met verf, lijn, kleur en papier. Hij schilderde gekleurde fel gekleurde vlakken en motieven naast elkaar, zonder enige overgang of rekening te houden met perspectief. *)

Matisse hield er van om het 'tekenspel' voor zichzelf spannend te houden: om zichzelf uit te dagen, bond hij een stuk houtskool aan een stok om te tekenen. Een zelfgekozen 'tekenhandicap', waardoor zijn tekeningen een bepaalde onbevangenheid bleven houden.

Misschien ken je het verhaal dat Matisse door een moeilijke operatie in een rolstoel terecht kwam en niet meer kon schilderen. Hij liet zich niet ontmoedigen. In plaats daarvan ging hij op speelse knipwerken van papier maken, de zg. ‘cut outs’. Hij knipt ze zonder te schetsen rechtstreeks uit (beschilderd) papier.

In bovenstaand filmpje van nog geen minuut zie je hem snel en met grote halen aan het werk. Hij knipt o.a. plantaardige motieven, patronen, voorwerpen en menselijke vormen. Die knipsels schoof hij over elkaar op zoek naar een goede compositie.

De knipsels werden in 1e instantie niet vastgeplakt, maar met spelden vastgeprikt op de muur. Zo kon hij blijven kijken, schuiven en spelen.

Hieronder afbeeldingen uit zijn bekende boek 'Jazz', uit 1947.Je kunt zien hoe vrij de vormen zijn die hij heeft geknipt, afgewisseld met gekleurde vlakken. In dit boek probeerde hij de klanken en ritmes van deze toen nieuwe opzwepende muziekstroming te combineren met de dynamiek van bijvoorbeeld het circus.

In de volgende les laten we ons door zijn werkwijze inspireren.

*) Als schilder werd Matisse vooral bekend als een grondlegger van het Fauvisme, een expressionistische kunststroming, met als uitgangspunt het schilderen van vlakken en heldere, soms felle, vrolijke kleuren en lijnmotieven, waarbij het uitbeelden van mensen, dingen of landschappen hoefde niet natuurgetrouw hoefde te zijn.

Een meester in spelen